Op 21 maart 2019 keurde het parlement een wetsvoorstel goed tot wijziging van het Wetboek Economisch Recht wat het misbruik van een aanmerkelijke machtspositie betreft. Dit wetsvoorstel beoogt (zwakkere) ondernemers te beschermen in hun relaties met andere ondernemers.
Eén van de pijlers van het wetsvoorstel bestaat in de invoering van de leer van de onrechtmatige bedingen, reeds bekend vanuit het consumentenrecht, in de B2B relatie. Daartoe worden een aantal nieuwe artikelen toegevoegd in boek VI van het Wetboek Economisch Recht (WER).
Waar de contractsvrijheid tussen ondernemingen en consumenten reeds langer beperkt was, legt de wetgever nu ook de contractsvrijheid tussen ondernemingen meer aan banden.
De nieuwe regeling zal van toepassing zijn op alle overeenkomsten gesloten tussen ondernemingen onderling, met uitzondering van overeenkomsten betreffende financiële diensten en overheidsopdrachten.
Bij wijze van algemene regel stellen de nieuwe bepalingen van het WER nu ook expliciet dat schriftelijke bedingen in overeenkomsten tussen ondernemingen duidelijk en begrijpelijk moeten zijn (nieuw artikel VI.91/2 WER).
Bedingen die alleen of in samenhang met andere bedingen een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van de partijen worden als onrechtmatig beschouwd (nieuw artikel VI.91/3 WER).
In het WER zullen ook twee lijsten worden opgenomen met onrechtmatige bedingen.
Enerzijds wordt een zogenaamde “zwarte lijst” ingevoerd die bedingen oplijst die per definitie verboden zijn (nieuw artikel VI.91/4 WER). Verbonden zullen onder meer zijn:
Anderzijds wordt een “grijze lijst” ingevoerd die bedingen oplijst die vermoed worden onrechtmatig te zijn, behoudens bewijs van het tegendeel. Daarbij gaat het onder meer om:
De sanctie op de aanwezigheid van een onrechtmatig beding is de nietigheid van dit beding. De rest van de overeenkomst blijft in beginsel wel gelden op voorwaarde dat de overeenkomst zonder de onrechtmatige bedingen kan blijven voortbestaan.
Deze verstrengde regels zijn van toepassing op overeenkomsten die gesloten worden na de inwerkingtreding van de nieuwe bepalingen, dit is de 1ste dag van de 19de maand die volgt op de publicatie Belgisch Staatsblad. Bij de redactie van dit nieuwsbericht had de publicatie in het Belgisch Staatsblad nog niet plaatsgevonden.
Voormeld wetsvoorstel bevat nog twee andere pijlers waarmee de overheid ingrijpt in de B2B relatie. Zo wordt een verbod op misbruik van economische afhankelijkheid ingevoerd en worden de oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen nader uitgewerkt.
Ook hier is het nog even wachten op de inwerkingtreding, respectievelijk de 1ste dag van de 13de maand volgend op de publicatie in het Belgisch Staatsblad voor het verbod op misbruik van economische afhankelijkheid en de 1ste dag van de 4de maand volgend op de publicatie in het Belgisch Staatsblad voor wat betreft de nieuwe regels oneerlijke marktpraktijken.